Bir Türlü “SAKARYALI” Olamamak

Sakarya, büyük çoğunluğu uzak ya da yakın farklı coğrafyalardan göçmüş ailelerden oluşan artık bir milyonu aşmış bir şehir. Malum, Osmanlı Devleti işgal edilip Konya Ovası kadar yer Türk Yurdu diye bırakılınca kaybedilen topraklarla birlikte Anadolu’ya göç eden ailelerden bir kısmı Sakarya’ya da yerleşti.

Göçler bununla da sınırlı kalmadı. Türkiye Cumhuriyeti döneminde de ülkemize başka ülkelerden akın akın göç geldi ya da gelmek zorunda bırakıldılar.

Adapazarı, başkalaştı. Olağan süreçte yeni kültürlerle değişti. Kasabayken büyük bir şehir nüfusuna ulaştı.

Yaşanılan yerin geleceğini, içinde umut ve aidiyet barındıran insanları belirler.  Peki orada yaşayan insanlar, kendisini o şehre ait hissetmiyorsa?

Örnek veriyorum, Karadeniz’in bir şehrinden yarım asır önce dedeniz Sakarya’ya geldi. Veyahut İç Anadolu’nun bir şehrinden. Elbet tabii kimse kökenini unutmamalı fakat siz artık o geldiğiniz şehirden misiniz?

Göç ettiğiniz yerin kültürel zenginliklerini elbette yaşamalı ve yaşatmalısınız fakat bulunduğunuz bu şehrin kültürüne uyum sağlamaya, getirdiğiniz kültürü entegre etmeye, bir Sakarya kültürü oluşturmaya gayret gösteriliyor mu, işte bu noktada ciddi bir sorun var gibi?

Kentlilik bilinci için sosyologlar, tüm kültürü, alt kültürü, şehre göç edenlerin kültürel şoklarını ve daha birçok bilimsel yaklaşımı ortaya da koyarak bir şehrin fotoğrafını çekebilir. Tüm etmen ve değişkenleriyle sosyo- kültürel dokuyu, demografik yapısını ortaya koyar. Sonucunda da birçok paydaşla birlikte geçmişin bilgisiyle gelecekte şehrin nasıl bir görüntüye ulaşacağının olasılığını çıkarabilirler.

Bugün şehrimizde Abhaz, Çerkes, Laz, Boşnak, Manav, Arnavut, Bulgaristan Muhacırı, Trabzonlu, Rizeli, Malatyalı ve daha çok birçok şehirden, farkın etnik köken ve kültürden bir milyondan fazla insan bir arada yaşıyor. Yani, Sakarya’nın Osmanlı döneminde yerleşmiş yerlileri haricinde vilayetin büyük çoğunluğu göçmen.

Cumhuriyetin kazanımlarının başında gelen seçme ve seçilme hakkıyla artık kadın – erkek herkes, Sakarya’ya bugün gelmiş olsa dahi her alanda özgür. Birçok makama aday olabiliyor hatta makam sahibi oluyor. Bu şehirde söz sahibi olmak, geleceğine yön verebilmek için bu şehirde doğmuş, büyümüş biri olmanız gerekmiyor. Herkes dilediği işi kurup büyüterek bu şehirde ekmek yiyebiliyor.

Çoğumuzun bildiği ve söylediği bir laf vardır ya, Sakarya’nın suyunu içen bir daha buradan zor gider diye, biraz da öyle oluyor ki günden güne göç almaya ve nüfus olarak büyümeye devam ediyoruz. Hepsi olumlu olarak yönlendirilebilecek hususlar.

İyi güzel, yıllar önce bu şehre geliyorsun, ekmeğini yiyor, suyunu içiyor, kazanıyorsun. Öyle ya da böyle halin vaktin yerinde ya da değil, buradasın işte. Fakat bir türlü Sakaryalı olamıyorsun. Tüm hareketlerin, davranışların, düşüncelerin ve gelecekle ilgili planlarında dahi geldiğin şehir, ilçe, kasabayla ilgili bir gaye var. Hayaller hala oralarda… Mikro milliyetçilik çeşitli problemleri beraberinde getirir, demek istediğim o değil. Elbette herkes kökenini bilmeli.

Yine de bu noktada aklıma bazı sorular takılıyor. Acaba bir türlü Sakaryalı olamayanlar, neden bu şehre kendilerini ait hissetmiyorlar? Sakarya’yı sadece salt bir kazanç alanı olarak mı görüyorlar? Kişiler, kentlilik, hemşehirlilik bilincinde kendisine neden yer bulamıyor?

Neden bireyler, hemen hemen tüm alanlarda; siyaset, ticaret, sosyal, kültürel, sporda her hangi bir “Sakaryalı” ile yol almaktan önce göç ettiği coğrafyadan olan birine yöneliyor?

Acaba, bir türlü Sakaryalı olamayanlar, zamanında Türkiye genelinde araştırması yapılan Sakaryalı imajını üstlenip bir sıfat olarak kullanmaktan çekiniyor mu merak ediyorum.  

Abhazya’dan göçmüş bir sülalenin (Kucipa) ferdi olarak, ben Sakaryalıyım. Bizim anlatmamız doğru olmaz; sülalemde dedelerimin dedelerinden bugünlere kadar her birey, birçok alanda Sakarya için çok emek verdi, veriyor. Sakaryalı olmanın gerekliliğini yerine getirdi, getiriyor.

Yaşanılan yerin geleceğini, içinde umut ve aidiyet barındıran insanları belirler.

Böylesine farklı kültürel ögelerin bir arada yaşadığı coğrafyada, bir üst kültür oluşturarak şehre aidiyet oluşturmak, şehrin gayeleri odağında toplamak Sakarya’nın geleceği inşa edebilir.

Bazı şehirler bu bilincin oluşması için farklı çalışmalar yürütüyor. Konseyler, çalıştaylar… Bu konu eni boyu tartışılıp konuşulması gereken bir husus. Köşemde ancak bu kadar dile getirebiliyorum.

Sakarya’nın özümsenmemesiyle ilgili farklı görüş, davranış ve yaklaşımlar, bence bugün Sakarya’nın yaşadığı büyük sorunların temelini oluşturuyor.